Ekmek
Nişasta
Makarna
Patates
Elma Vb. Şeyler Karbohidrat içerir

 

Ana besin maddelerinden biri olan kar­bonhidratlar, temel elementleri, karbon, oksijen olan organik bileşiklerdir. Kolay­ca hazmedilebilen bu maddeler, besinsel enerji ve kalori kaynağıdır. Şeker, nişasta ve selüloz gibi besinler içersinde bulu­nur. Şeker, marmelat, jöle, şurup, bal, me­las, kakao, çikolata, buğday, diğer tahıl ürünleri ve nişastalı, unlu gıdalar, en faz­la karbonhidrat içeren maddelerdir. Fın­dık, büyük oranda protein ve yağ ihtiva et­tiği gibi karbonhidrat acısından da olduk­ça zengin bir besindir. Tüm sütlü ürünle­rin, meyve ve sebzelerin, değişen miktar­larda içerdikleri karbonhidrat, ayrıca pa­tates, yabani havuç ve mercimek gibi gı­dalarda da önemli oranda bulunur.

 

Unlu mamuller, baklagiller, patates, tatlılar, şekerler, muz, elma karbonhidratça zengin besinlerdir. İşlenmemiş, doğal karbonhidrat kaynakları olan kepekli doğal un, taze sebze ve meyveler; işlenmiş beyaz şeker, beyaz un, patates cipsi gibi besinlere göre daha sağlıklıdır.

Karbonhidratlar

Vücudun temel enerjisini karşılayan karbonhidratlar, yapılarında C (karbon), H (Hidrojen) ve O (Oksijen) bulunan besin öğeleridir.
Karbonhidratlar genel olarak; monosakkaritler, disakkaritler ve polisakkaritler olarak üçe ayrılır. Basit şekerler olarak adlandırılan monosakkaritler; glikoz, fruktoz ve galaktoz olarak ayrılır. Disakkaritler; sükroz, maltoz ve laktoz olarak ayrılırken, polisakkaritler içinde, nişasta ve posa yer alır.
Sindirimleri ağızda başlayan karbonhidratlar, polisakkaritlerden monosakkaritlere parçalanır. Örneğin nişasta gibi bir polisakkaritin ağızda başlayan sindirimi, bir monosakkarit olan glikoza parçalana kadar sürer. Vücudun tüm hücrelerinde enerji kaynağı olarak kullanılacak olan glikoz, karaciğer ve kaslarda glikojen olarak depolanır.
Monosakkaritler, kana çabuk geçtiği için şeker hastaları tarafından kullanılmamalıdır.
Vücuda besinlerle giren karbonhidratlar, basit ve kompleks olarak ikiye ayrılır. Karbonhidratların fazlası, vücutta yağ olarak depolanır.

Ne işe yararlar?

• Vücuda ısı ve enerji sağlarlar.
• Besinlerde en ucuz ve en kolay bulunan enerji kaynaklarıdır. Karbonhidratların 1 gramı, 4 kilokalori enerji sağlar.
• Basit şekerlerden olan glikoz, beyin ve sinir sisteminin ana enerji kaynağıdır.
• Ketozisi önler.
• Su ve elektrolit dengesini sağlarlar.
• Polisakkarit olan posa, bağırsak hareketleriyle birlikte basit şekerlerin emilimini düzenler. Posa ayrıca, kolesterolün geri emilimini önleyerek veya geciktirerek, kandaki kolesterolün dengelenmesini sağlar.
• Süt ve süt ürünlerinde bulunan laktoz, bir disakkarit olup, bağırsaklardan kalsiyumun emilimini artırır.

Vücudun ne kadar karbonhidrata ihtiyacı vardır?
Vücudun enerji ihtiyacının yüzde 50-60’ı karbonhidratlardan karşılanmalıdır. Sağlıklı ve dengeli beslenmek için, monosakkaritler yerine, polisakkaritlerden olan nişasta ve posanın tüketilmesi gerekir.

Hangi besinlerde bulunur?
Ekmek, tahıllar, kurubaklagiller, şeker ve şekerli gıdalar, meyveler, süt ve süt ürünleri, sebzeler. Yani et ve yağ dışındaki tüm besinlerde karbonhidratlar bulunur.